Cá tra fillet đông lạnh là một trong những sản phẩm xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, được tiêu thụ tại nhiều thị trường khó tính như EU, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc. Đây không chỉ là mặt hàng mang lại giá trị kinh tế cao mà còn góp phần xây dựng hình ảnh thủy sản Việt Nam trên trường quốc tế. Tuy nhiên, để giữ vững vị thế này, các doanh nghiệp sản xuất cá tra phải chứng minh được năng lực kiểm soát chất lượng và an toàn thực phẩm.
HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Points) là hệ thống quản lý an toàn thực phẩm được quốc tế công nhận, dựa trên việc phân tích mối nguy và thiết lập các điểm kiểm soát tới hạn trong quy trình sản xuất. Khi áp dụng HACCP, cơ sở chế biến cá tra fillet đông lạnh có thể chủ động phòng ngừa, giảm thiểu rủi ro về an toàn thực phẩm thay vì chỉ kiểm tra thành phẩm cuối cùng.
Việc đạt chứng nhận HACCP không chỉ giúp cơ sở đáp ứng yêu cầu pháp luật trong nước mà còn là tấm “giấy thông hành” để thâm nhập và phát triển bền vững tại các thị trường xuất khẩu lớn.
Các yêu cầu khi áp dụng HACCP cho cơ sở sản xuất cá tra fillet đông lạnh
Để xây dựng và đăng ký thành công hệ thống HACCP, cơ sở sản xuất cần đảm bảo một số yêu cầu cơ bản sau:
- Cơ sở hạ tầng và nhà xưởng: Nhà máy, khu sơ chế, kho lạnh, hệ thống cấp thoát nước và xử lý nước thải phải được thiết kế phù hợp, đáp ứng các điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm.
- Quy trình sản xuất – bảo quản: Toàn bộ các khâu từ tiếp nhận nguyên liệu, cắt fillet, rửa, cấp đông, đóng gói, lưu kho đều phải có quy trình chuẩn, đặc biệt là kiểm soát nhiệt độ.
- Nhân sự và đào tạo: Người lao động phải được huấn luyện thường xuyên về vệ sinh cá nhân, an toàn lao động, quy trình vệ sinh nhà xưởng và nguyên tắc HACCP.
- Hệ thống tài liệu và hồ sơ: Cơ sở phải có sổ tay HACCP, các quy trình vận hành chuẩn (SOP), biểu mẫu ghi chép và báo cáo định kỳ để chứng minh việc kiểm soát thực tế.
- Vệ sinh và an toàn: Thực hiện chương trình GMP (Thực hành sản xuất tốt), SSOP (Quy trình vệ sinh chuẩn) trước khi triển khai HACCP.
Những điều kiện này vừa là yêu cầu bắt buộc, vừa là nền tảng để hệ thống HACCP vận hành hiệu quả.
Quy trình đăng ký HACCP cho cơ sở sản xuất cá tra fillet đông lạnh
Quy trình đăng ký chứng nhận HACCP thường trải qua 6 bước chính:
Bước 1: Khảo sát hiện trạng
Doanh nghiệp tiến hành đánh giá thực tế nhà xưởng, quy trình sản xuất và hệ thống quản lý hiện có để xác định mức độ phù hợp với yêu cầu HACCP.
Bước 2: Xây dựng kế hoạch HACCP
Áp dụng 7 nguyên tắc và 12 bước xây dựng HACCP, bao gồm phân tích mối nguy, xác định điểm kiểm soát tới hạn (CCP), thiết lập giới hạn tới hạn, giám sát, hành động khắc phục, lưu trữ hồ sơ và thẩm tra.
Bước 3: Đào tạo và áp dụng hệ thống
Đào tạo đội ngũ nhân sự từ quản lý đến công nhân để hiểu và áp dụng HACCP trong công việc hằng ngày. Song song đó là triển khai thực hiện các quy trình HACCP tại xưởng.
Bước 4: Đánh giá nội bộ
Doanh nghiệp tổ chức kiểm tra nội bộ để đảm bảo hệ thống đã vận hành đúng, phát hiện điểm chưa phù hợp và khắc phục trước khi đăng ký.
Bước 5: Đăng ký chứng nhận
Chuẩn bị hồ sơ và gửi đăng ký tới tổ chức chứng nhận được Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn chỉ định. Một trong những đơn vị uy tín hiện nay là Good Việt Nam – tổ chức chứng nhận quốc gia chuyên cung cấp dịch vụ chứng nhận HACCP, ISO và các tiêu chuẩn quốc tế khác. Good Việt Nam hỗ trợ doanh nghiệp từ khâu chuẩn bị hồ sơ, đánh giá tài liệu đến kiểm tra thực tế tại nhà máy.
Bước 6: Nhận chứng chỉ và duy trì
Sau khi đáp ứng yêu cầu, doanh nghiệp sẽ được cấp chứng chỉ HACCP. Hệ thống cần được duy trì, đánh giá định kỳ để đảm bảo hiệu lực lâu dài. Good Việt Nam cũng đồng hành trong các kỳ đánh giá giám sát để cơ sở duy trì chứng chỉ bền vững.
Căn cứ pháp lý liên quan
Một số văn bản pháp luật quan trọng làm căn cứ triển khai HACCP trong ngành thủy sản:
- Luật An toàn thực phẩm 2010 – Quy định chung về trách nhiệm của cơ sở sản xuất thực phẩm.
- Nghị định 15/2018/NĐ-CP – Hướng dẫn chi tiết Luật An toàn thực phẩm, bao gồm chứng nhận hợp chuẩn, hợp quy.
- Thông tư 48/2013/TT-BNNPTNT – Quy định kiểm tra, chứng nhận an toàn thực phẩm thủy sản xuất khẩu.
- Các quy chuẩn, tiêu chuẩn quốc gia liên quan đến sản phẩm thủy sản đông lạnh, vệ sinh an toàn thực phẩm và HACCP.
Những căn cứ này không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là định hướng để doanh nghiệp áp dụng HACCP đúng chuẩn quốc tế.
Lợi ích khi được chứng nhận HACCP đối với các cơ sở sản xuất cá tra fillet đông lạnh
Khi đạt chứng nhận HACCP, cơ sở sản xuất cá tra fillet đông lạnh sẽ nhận được nhiều lợi ích thiết thực:
- Đáp ứng yêu cầu xuất khẩu: Hầu hết các thị trường nhập khẩu lớn đều yêu cầu sản phẩm thủy sản phải được sản xuất theo HACCP.
- Nâng cao uy tín: Chứng chỉ HACCP là bằng chứng rõ ràng giúp khách hàng và đối tác tin tưởng vào chất lượng sản phẩm.
- Giảm rủi ro an toàn thực phẩm: Nhờ kiểm soát mối nguy từ nguyên liệu, quy trình cho đến thành phẩm, hạn chế sự cố gây ảnh hưởng sức khỏe người tiêu dùng.
- Truy xuất nguồn gốc dễ dàng: Hệ thống hồ sơ HACCP giúp cơ sở nhanh chóng truy tìm nguyên nhân khi có sự cố.
- Gia tăng năng lực cạnh tranh: Doanh nghiệp có chứng chỉ HACCP từ tổ chức uy tín như Good Việt Nam sẽ dễ dàng tham gia đấu thầu, ký kết hợp đồng với các tập đoàn phân phối quốc tế.
Đăng ký HACCP cho cơ sở sản xuất cá tra fillet đông lạnh là bước đi quan trọng để khẳng định chất lượng, đảm bảo an toàn thực phẩm và chinh phục các thị trường xuất khẩu khó tính. Đây không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là lợi thế cạnh tranh giúp doanh nghiệp phát triển bền vững.
Với sự đồng hành của các tổ chức chứng nhận uy tín như Good Việt Nam, doanh nghiệp thủy sản có thể yên tâm triển khai, đăng ký và duy trì hệ thống HACCP một cách chuyên nghiệp và hiệu quả. Chủ động xây dựng HACCP ngay hôm nay chính là chìa khóa để sản phẩm cá tra Việt Nam vươn xa hơn trên thị trường toàn cầu.
