Tiêu chuẩn TSR là gì: Yêu cầu về an ninh vận tải đường bộ

Tiêu chuẩn TAPA TSR (Trucking Security Requirements) chủ yếu dành cho các doanh nghiệp có hoạt động vận chuyển hàng hóa đường bộ – đặc biệt là những doanh nghiệp vận chuyển hàng có giá trị cao hoặc nhạy cảm. Đặc biệt trong bối cảnh nước ta trở thành một trung tâm logistics đang phát triển mạnh trong khu vực ASEAN. Vậy cụ thể tiêu chuẩn TSR là gì, GOOD Việt Nam cung cấp cho doanh nghiệp một cái nhìn tổng quan về tiêu chuẩn này tại nội dung dưới đây.

Tổng quan về TAPA TSR 2023

Mục đích của tài liệu TSR

Tài liệu TSR 2023 là tiêu chuẩn chính thức của TAPA cho dịch vụ vận tải đường bộ an toàn. Nó được thiết kế để sử dụng trong các thỏa thuận kinh doanh giữa người mua và nhà cung cấp dịch vụ logistics (LSP) hoặc các bên khác đang tìm kiếm chứng nhận. Tiêu chuẩn này có thể áp dụng cho toàn bộ hoặc một phần dịch vụ do LSP cung cấp, tùy thuộc vào độ phức tạp và quy mô của chuỗi cung ứng. 

Phạm vi áp dụng

TSR tập trung vào vận tải bằng xe tải và đại diện cho các tiêu chuẩn tối thiểu dành riêng cho việc vận chuyển sản phẩm qua đường bộ trong chuỗi cung ứng. Tiêu chuẩn này có thể áp dụng cho tất cả hàng hóa cần được vận chuyển theo chuỗi cung ứng TSR của TAPA.

Cấp độ chứng nhận

TAPA TSR phân loại chứng nhận thành ba cấp độ, phản ánh mức độ bảo mật tăng dần:

• Cấp độ 1: Bảo mật cao nhất, yêu cầu các biện pháp kiểm soát nghiêm ngặt và giám sát liên tục.

• Cấp độ 2: Bảo mật trung bình, phù hợp với hàng hóa có giá trị trung bình.

• Cấp độ 3: Bảo mật cơ bản, áp dụng cho hàng hóa có giá trị thấp hơn hoặc rủi ro thấp hơn.

Yêu cầu mô-đun

TSR 2023 áp dụng cho các loại phương tiện sau:

• Xe tải thân cứng (Hard-sided trucks): Xe tải với thùng hàng kín, không thể tháo rời.

• Xe tải thân mềm (Soft-sided trucks): Xe tải với thùng hàng có thể tháo rời hoặc mở ra.

• Xe tải thân cứng cố định (Rigid vans or fixed body trucks): Xe tải với thùng hàng cố định, không thể tháo rời.

• Vận chuyển container đường biển (Sea container road transportations): Vận chuyển container bằng đường bộ.

Hướng dẫn pháp lý và thương hiệu

• Phạm vi: TSR là tiêu chuẩn toàn cầu và tất cả các phần của tiêu chuẩn đều bắt buộc trừ khi có ngoại lệ được cấp thông qua quy trình miễn trừ chính thức.

• Dịch thuật: Ở các khu vực mà tiếng Anh không phải là ngôn ngữ chính, việc dịch thuật phải đảm bảo phản ánh chính xác ý định của TAPA.

• Thương hiệu “TAPA”: “TAPA” là thương hiệu đã đăng ký của Hiệp hội Bảo vệ Tài sản Vận chuyển.

Vai trò của tiêu chuẩn TSR là gì tại Việt Nam

• Nâng cao uy tín: Chứng nhận TSR giúp doanh nghiệp khẳng định năng lực bảo mật trong vận tải, tạo niềm tin với khách hàng quốc tế.

• Thu hút khách hàng FDI: Nhiều tập đoàn đa quốc gia yêu cầu đối tác logistics phải có chứng nhận TSR để đảm bảo an toàn hàng hóa.

• Giảm thiểu rủi ro: Tuân thủ tiêu chuẩn TSR giúp giảm thiểu nguy cơ trộm cắp, thất thoát hàng hóa trong quá trình vận chuyển.

• Tối ưu hóa quy trình: Áp dụng các yêu cầu của TSR giúp doanh nghiệp cải thiện quy trình vận hành, từ đó nâng cao hiệu quả và giảm chi phí.

Doanh nghiệp nào phù hợp với tiêu chuẩn TSR

Tiêu chuẩn TAPA TSR (Trucking Security Requirements) chủ yếu dành cho các doanh nghiệp có hoạt động vận chuyển hàng hóa đường bộ – đặc biệt là những doanh nghiệp vận chuyển hàng có giá trị cao hoặc nhạy cảm.

 

 Doanh nghiệp sản xuất hàng hóa có giá trị cao

Bao gồm:

• Điện tử: điện thoại, laptop, chip bán dẫn, linh kiện máy tính (ví dụ: Samsung, Foxconn…)

• Ô tô – xe máy: phụ tùng, linh kiện ô tô

• Dược phẩm: thuốc, vắc xin (yêu cầu bảo mật và giám sát nghiêm ngặt)

• Hàng thời trang cao cấp, đồng hồ, trang sức

• Thiết bị y tế, máy móc tinh vi

=> Bảo vệ hàng hóa khỏi trộm cắp, thất thoát và đảm bảo uy tín toàn cầu.

 Doanh nghiệp logistics, vận tải hàng hóa

Bao gồm:

• Nhà cung cấp dịch vụ 3PL (third-party logistics)

• Công ty vận tải đường bộ nội địa và quốc tế

• Công ty vận hành đội xe container hoặc xe tải nặng

• Đơn vị giao nhận, vận tải đa phương thức (intermodal)

=> Giành được hợp đồng từ khách hàng lớn, đáp ứng yêu cầu chuỗi cung ứng an toàn.

 Doanh nghiệp thương mại điện tử (E-commerce) và phân phối

• Các công ty như Tiki, Shopee, Lazada, hoặc các trung tâm phân phối của Amazon, DHL, FedEx tại Việt Nam.

=> Quản lý hàng hóa giá trị cao, giao hàng nhanh và an toàn.

Doanh nghiệp cung ứng dịch vụ cho các tập đoàn đa quốc gia

• Nếu bạn là nhà thầu phụ hoặc đối tác vận chuyển của các tập đoàn toàn cầu, bạn có thể bị yêu cầu bắt buộc có TSR như điều kiện tiền đề trong hợp đồng.

Nội dung cơ bản của tiêu chuẩn TSR là gì?

Tài liệu TSR 2023 là tiêu chuẩn chính thức của TAPA về an ninh vận tải đường bộ, dùng để ký kết giữa người mua và các đơn vị cung cấp dịch vụ logistics (LSP).

Phần 6: Chứng nhận TSR

6.1 Cấp độ chứng nhận

• Level 1 – Bảo mật cao nhất

• Level 2 – Bảo mật trung bình

• Level 3 – Bảo mật cơ bản

Chứng nhận có thể áp dụng cho nhiều loại xe (xe tải kín, thùng mềm, xe tải cố định, container đường bộ).

6.2–6.3 Chuẩn bị trước chứng nhận & Yêu cầu mô-đun

LSP (đơn vị vận chuyển) phải chọn cấp độ phù hợp, phối hợp với kiểm toán viên được ủy quyền (IAB/AA). TAPA thiết kế theo mô-đun linh hoạt để phù hợp với nhu cầu đa dạng của chuỗi cung ứng.

6.4 Tùy chọn tăng cường (Optional Enhancements)

• Giám sát xe & báo động

• Hệ thống khóa

• Hộ tống vũ trang

• An ninh mạng và CNTT

• Cảm biến khoang hàng…

Tùy chọn này không bắt buộc, nhưng nếu đã chọn, thì bắt buộc phải tuân thủ.

6.5 Tự chứng nhận (chỉ áp dụng cấp độ 3)

Cho phép LSP tự thực hiện đánh giá nội bộ nếu có kiểm toán viên nội bộ đủ điều kiện. Không được áp dụng các tính năng nâng cao.

6.6 Đánh giá phương tiện

• Cần đánh giá ít nhất 3 xe trong mỗi đợt chứng nhận.

• TAPA xác định số xe cần kiểm định theo quy mô đội xe.

• Phải duy trì danh sách phương tiện được chứng nhận (Vehicle Register).

6.7 Thông tin chung

Có thể áp dụng chứng nhận cho toàn bộ hoặc một phần đội xe. LSP chịu trách nhiệm chi phí, thông báo cấp độ chứng nhận mong muốn, và tiếp nhận kết quả trong vòng 10 ngày.

6.8 Tái chứng nhận

• Mỗi chứng nhận có hiệu lực 3 năm, không được gia hạn.

• Tái chứng nhận phải hoàn thành trước khi chứng chỉ cũ hết hạn.

Phần 7: Theo dõi sau đánh giá

7.1 Hành động khắc phục (SCAR)

Nếu LSP không đạt yêu cầu trong đánh giá, họ phải phản hồi trong 10 ngày và hoàn tất khắc phục trong vòng 60 ngày.

7.2 Giám sát tuân thủ

• LSP phải thực hiện tự đánh giá định kỳ vào năm thứ 2 và 3 giữa hai kỳ kiểm tra chính.

• Báo cáo phải được nộp đúng hạn, nếu không chứng chỉ sẽ bị tạm ngưng.

7.3 Khiếu nại

Nếu có khiếu nại từ khách hàng, TAPA có thể yêu cầu LSP thực hiện đánh giá lại. Nếu không thực hiện, chứng nhận có thể bị thu hồi.

Phần 10: Các tùy chọn nâng cao

Giám sát & trung tâm báo động (AMC)

• Trung tâm báo động phải có trang bị tốt, hệ thống báo động, giám sát 24/7, kiểm soát truy cập, bảo mật vật lý và an ninh mạng.

• Có quy trình phản ứng nhanh khi xảy ra sự cố.

• Phải có khả năng xử lý đa ngôn ngữ, lưu trữ dữ liệu ít nhất 30 ngày.

Hệ thống khóa

• Cửa sau phải có khóa kép, bản lề bên trong.

• Có cơ chế khóa cửa từ xa với xe kín và xe tải cố định.

Vận chuyển đường sắt

• Đánh giá rủi ro tại ga đi/đến.

• Kiểm tra niêm phong, thỏa thuận xử lý hàng có giá trị cao (HVTT).

• Có quy trình xử lý tình huống khẩn cấp & theo dõi container.

Dịch vụ hộ tống

• Có thể công khai (xe hộ tống có dấu hiệu) hoặc bí mật (không đánh dấu).

• Nhân viên phải được đào tạo bài bản, có ID và kiểm tra lý lịch.

• Có quy định cụ thể nếu được phép mang vũ khí.

An ninh CNTT & mạng

• Chính sách bảo mật CNTT, kế hoạch phục hồi dữ liệu (DRP), chống virus, mật khẩu mạnh và kiểm soát truy cập.

• Yêu cầu sao lưu định kỳ và đào tạo nhân viên về nhận thức an ninh mạng.

Thiết bị báo động khoang hàng

• Lắp thiết bị phát hiện đột nhập (vách thùng, cửa, trần).

• Thiết bị gửi cảnh báo thời gian thực tới trung tâm giám sát.

• Có quy trình phản ứng và huấn luyện tài xế liên quan.

Làm thế nào để doanh nghiệp có chứng nhận tiêu chuẩn TAPA TSR

Để doanh nghiệp đạt được chứng nhận TAPA TSR (Trucking Security Requirements), bạn cần thực hiện một quy trình gồm 6 bước chính, theo đúng hướng dẫn từ tổ chức TAPA. Đây là chứng nhận quan trọng dành cho doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực vận tải đường bộ – đặc biệt là vận chuyển hàng hóa có giá trị cao.

Bước 1: Đánh giá nội bộ và xác định cấp độ TSR phù hợp

• TSR có 3 cấp độ:

  • Level 1: mức bảo mật cao nhất – dành cho hàng hóa rất có giá trị.

  • Level 2: trung bình – bảo mật tiêu chuẩn ngành.

  • Level 3: cơ bản – yêu cầu ít hơn.

Lưu ý: Có thể áp dụng cho từng phần đội xe, không nhất thiết toàn bộ.

Bước 2: Chuẩn bị tài liệu và đánh giá rủi ro

• Phân tích và xác định rủi ro an ninh trong quá trình vận chuyển

• Thiết lập các quy trình vận hành an toàn:

  • Giám sát GPS

  • Danh sách phương tiện và tài xế

  • Kiểm soát truy cập, cảnh báo, bảo trì xe

  • Đào tạo tài xế về an ninh

• Lập hồ sơ đăng ký, biểu mẫu đánh giá nội bộ

Bước 3: Liên hệ với tổ chức chứng nhận TAPA (IAB hoặc AA)

TAPA không trực tiếp cấp chứng nhận, mà thông qua các tổ chức chứng nhận độc lập (IAB – Independent Audit Bodies)

=> Doanh nghiệp có thể liên hệ với Văn phòng chứng nhận quốc gia GOOD VIỆT NAM để được giải đáp và hỗ trợ đăng ký chứng nhận tiêu chuẩn TAPA TSR<=

 Cần cung cấp:

• Hồ sơ đội xe

• Quy trình an ninh

• Kết quả đánh giá nội bộ

• Các bằng chứng tuân thủ yêu cầu TSR

Bước 4: Kiểm tra thực tế phương tiện và vận hành

• Tổ chức chứng nhận sẽ đến tận nơi để:

  • Kiểm tra ít nhất 3 phương tiện

  • Đánh giá thực tế quy trình vận hành

  • Phỏng vấn nhân sự (tài xế, điều phối…)

Bước 5: Nhận chứng chỉ TSR nếu đạt yêu cầu

• Chứng chỉ có hiệu lực 3 năm

• Không được tự gia hạn – phải đánh giá lại khi hết hạn

• Có thể sử dụng để chứng minh năng lực trong hồ sơ thầu, hợp tác quốc tế

Bước 6: Duy trì và tái chứng nhận

• Cần đánh giá nội bộ hàng năm

• Lưu hồ sơ giám sát phương tiện, tài xế

• Tái đánh giá sau mỗi 3 năm để duy trì chứng chỉ