Trong lĩnh vực logistics và vận tải, các tiêu chuẩn ISO như ISO 9001 (chất lượng), ISO 14001 (môi trường), ISO 45001 (an toàn lao động) và đặc biệt ISO 28000 (an ninh chuỗi cung ứng) đang ngày càng trở thành điều kiện bắt buộc khi làm việc với đối tác lớn, đặc biệt trong hoạt động logistics quốc tế.
Tại Việt Nam, nhiều doanh nghiệp vận tải & logistics, từ giao nhận nội địa đến vận chuyển quốc tế, đã nhận ra rằng, để cạnh tranh bền vững và mở rộng mạng lưới khách hàng, họ cần đầu tư vào hệ thống quản lý đạt chuẩn ISO. Đây là bước đi tất yếu trong bối cảnh thị trường ngày càng yêu cầu cao về độ chính xác, thời gian giao hàng và kiểm soát rủi ro vận hành.
GOOD Việt Nam, tổ chức chứng nhận ISO được chỉ định bởi Bộ Khoa học & Công nghệ và công nhận quốc tế IAF, hiện đang đồng hành cùng hàng trăm doanh nghiệp trong ngành, từ giao nhận nội địa đến vận tải hàng nguy hiểm. Qua bài viết này, Good Việt Nam sẽ giúp các doanh nghiệp thuộc lĩnh vực vận tải và Logistic hiểu rõ nên chọn tiêu chuẩn ISO nào, quy trình chứng nhận ra sao và các lợi ích thiết thực của việc áp dụng tiêu chuẩn ISO đem lại cho doanh nghiệp.
Những tiêu chuẩn ISO phù hợp với ngành Logistics & Vận tải
ISO 9001:2015 – Quản lý chất lượng
 |
Đây là tiêu chuẩn phổ biến nhất, phù hợp với mọi doanh nghiệp logistics. ISO 9001 giúp thiết lập hệ thống kiểm soát chất lượng dịch vụ, đảm bảo giao hàng đúng hẹn, hạn chế thất lạc hàng hóa, giảm sai sót trong vận hành và tăng sự hài lòng của khách hàng. Doanh nghiệp áp dụng ISO 9001 thường chuyên nghiệp hơn trong quản lý đơn hàng, phối hợp giữa các bộ phận và xử lý khiếu nại. →Tham khảo: https://chungnhanquocgia.com/chung-nhan-tieu-chuan-iso-9001/ |
ISO 14001:2015 – Quản lý môi trường
 |
Vận tải và kho bãi là lĩnh vực có nhiều tác động đến môi trường như khí thải phương tiện, tiếng ồn, rác thải và nguy cơ rò rỉ hóa chất (trong logistics hàng nguy hiểm). ISO 14001 giúp doanh nghiệp đánh giá và kiểm soát các rủi ro môi trường, tuân thủ quy định pháp luật và thể hiện cam kết phát triển bền vững. →Tham khảo: https://chungnhanquocgia.com/chung-nhan-iso-14001/ |
ISO 45001:2018 – An toàn và sức khỏe nghề nghiệp
 |
Ngành logistics tiềm ẩn nhiều rủi ro về tai nạn lao động, đặc biệt với lái xe đường dài, nhân viên kho bãi và kỹ thuật xếp dỡ. ISO 45001 giúp doanh nghiệp xây dựng quy trình phòng ngừa rủi ro, đào tạo an toàn và có biện pháp ứng phó sự cố, từ đó giảm thiểu tai nạn và chi phí y tế – bảo hiểm. →Tham khảo: https://chungnhanquocgia.com/chung-nhan-iso-45001/ |
ISO 28000:2022 – Quản lý an ninh chuỗi cung ứng
 |
Đây là tiêu chuẩn chuyên biệt dành cho các doanh nghiệp logistics quốc tế, vận chuyển hàng có giá trị cao hoặc nhạy cảm. ISO 28000 giúp kiểm soát các nguy cơ mất cắp, xâm nhập, gian lận trong toàn bộ chuỗi cung ứng – từ nhận hàng, lưu kho đến giao hàng cuối cùng. →Tham khảo: https://chungnhanquocgia.com/tieu-chuan-iso-28000-la-gi/ |
ISO 27001:2022 – Quản lý an toàn thông tin
 |
Với các doanh nghiệp logistics ứng dụng công nghệ (hệ thống định vị, phần mềm quản lý vận tải, app đặt hàng…), việc bảo vệ dữ liệu khách hàng và bảo mật hệ thống là rất quan trọng. ISO 27001 giúp doanh nghiệp thiết lập quy trình kiểm soát truy cập, sao lưu dữ liệu và phòng chống rò rỉ thông tin. →Tham khảo: https://chungnhanquocgia.com/chung-nhan-iso-27001/ |
ISO 39001:2012 – Quản lý an toàn giao thông đường bộ
 |
ISO 390001 Phù hợp với doanh nghiệp vận tải hành khách, xe tải đường dài hoặc hoạt động nhiều trên đường công cộng. Tiêu chuẩn này giúp giảm thiểu tai nạn giao thông, nâng cao ý thức lái xe an toàn và xây dựng văn hóa giao thông nội bộ. →Tham khảo: https://en.wikipedia.org/wiki/ISO_39001 |
Các điều kiện cần tuân thủ khi xin chứng nhận ISO cho doanh nghiệp Logistics & Vận tải
Để đạt chứng nhận ISO, doanh nghiệp không chỉ cần xây dựng tài liệu mà còn phải đảm bảo hệ thống vận hành thực tế phù hợp với yêu cầu của tiêu chuẩn. Dưới đây là những điều kiện cơ bản cần đáp ứng:
Về hệ thống quản lý
- Có chính sách chất lượng, môi trường hoặc an toàn được ban hành và truyền thông rõ ràng trong toàn công ty.
- Xây dựng hệ thống quy trình, hướng dẫn công việc cho các hoạt động chính như: điều phối vận tải, kiểm soát kho bãi, xử lý đơn hàng, kiểm tra phương tiện, an toàn lao động.
- Thiết lập hệ thống biểu mẫu, hồ sơ ghi chép và lưu trữ đầy đủ để chứng minh quá trình thực hiện.
- Thực hiện đánh giá nội bộ và xem xét của lãnh đạo trước khi đánh giá chứng nhận chính thức.
Về cơ sở hạ tầng và thiết bị
- Xe tải, container, phương tiện vận chuyển phải được kiểm định định kỳ, đảm bảo an toàn kỹ thuật.
- Khu vực kho bãi cần gọn gàng, sạch sẽ, có kiểm soát côn trùng – ẩm mốc – cháy nổ.
- Có khu vực lưu giữ hàng hư hỏng, hàng trả lại, hàng đặc biệt (nếu có) theo quy định riêng.
- Thiết bị hỗ trợ vận hành như xe nâng, phần mềm quản lý hàng hóa, camera giám sát… cần được kiểm soát và bảo trì thường xuyên.
Về nhân sự và đào tạo
- Nhân viên vận hành, tài xế, kho bãi… cần được đào tạo về quy trình công việc, an toàn lao động, xử lý sự cố, nhận diện rủi ro.
- Có hồ sơ đào tạo, chứng nhận hoàn thành, kế hoạch đào tạo định kỳ.
- Nhân sự phải hiểu các mục tiêu chất lượng, chính sách an toàn, nội dung hệ thống ISO áp dụng tại doanh nghiệp.
Về kiểm soát rủi ro và cải tiến
- Xác định các rủi ro liên quan đến vận hành logistics như: tai nạn giao thông, mất hàng, chậm trễ giao nhận, lỗi phần mềm, gián đoạn chuỗi cung ứng…
- Lập kế hoạch kiểm soát và phòng ngừa rủi ro.
- Có quy trình xử lý sự cố và đánh giá hiệu quả sau mỗi lần xảy ra sự việc.
- Thực hiện cải tiến liên tục dựa trên phản hồi khách hàng, lỗi phát sinh, và kết quả đánh giá nội bộ.
Good Việt Nam sẽ đồng hành cùng doanh trong quá trình xây dựng và áp dụng các tiêu chuẩn ISO, để doanh nghiệp không chỉ đủ điều kiện đạt chứng nhận ISO mà còn áp dụng hiệu quả hệ thống ISO vào vận hành và gia tăng hiệu quả công việc.
Một số hồ sơ tài liệu quan trọng doanh nghiệp vận tải – logistics cần chuẩn bị khi đăng ký chứng nhận ISO
Dưới đây là một số các tài liệu quan trọng mà doanh nghiệp vận tải, logistic cần chuẩn bị để đáp ứng yêu cầu khi đăng ký chứng nhận ISO:
- Chính sách và mục tiêu quản lý
- Chính sách chất lượng, môi trường, an toàn lao động hoặc an ninh chuỗi cung ứng
- Mục tiêu cụ thể theo từng lĩnh vực (VD: tỷ lệ giao hàng đúng hẹn ≥ 98%, không có tai nạn lao động nghiêm trọng, giảm 5% tiêu thụ nhiên liệu…)
- Hệ thống quy trình và hướng dẫn công việc
- Quy trình điều phối vận chuyển, nhận hàng – giao hàng
- Quy trình kiểm tra an toàn phương tiện trước khi xuất bến
- Quy trình quản lý kho bãi, xử lý hàng lỗi – trả lại
- …..
- Biểu mẫu và hồ sơ ghi chép
- Biên bản kiểm tra phương tiện, lịch bảo trì
- Phiếu xuất – nhập kho, phiếu bàn giao hàng hóa
- Báo cáo sự cố, tai nạn, sự không phù hợp và hành động khắc phục
- …….
- Tài liệu kiểm soát rủi ro và kế hoạch ứng phó
- Danh mục rủi ro trong hoạt động vận tải (tai nạn, mất hàng, chậm trễ…)
- Ma trận đánh giá mức độ rủi ro và kế hoạch kiểm soát
- Kế hoạch ứng phó sự cố: tai nạn giao thông, hỏng xe, hàng hóa rò rỉ – đổ vỡ
- …..
- Hồ sơ pháp lý và chứng từ kỹ thuật
- Giấy phép kinh doanh, đăng kiểm phương tiện, bảo hiểm xe và hàng hóa
- Hồ sơ kiểm định xe nâng, container, thiết bị hỗ trợ khác
- Bằng cấp, chứng chỉ hành nghề lái xe, nhân sự kỹ thuật (nếu cần)
- …..
Các Căn cứ pháp lý khi triển khai chứng nhận ISO cho ngành vận tải, logistics
Việc áp dụng các tiêu chuẩn ISO trong ngành vận tải – logistics không chỉ giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả vận hành mà còn phù hợp với định hướng quản lý chất lượng, an toàn và môi trường của pháp luật Việt Nam. Dưới đây là một số căn cứ pháp lý quan trọng:
- Luật Giao thông đường bộ số 23/2008/QH12 (và sửa đổi 2023)
Quy định trách nhiệm đảm bảo an toàn kỹ thuật phương tiện, an toàn cho người và hàng hóa trong quá trình vận chuyển. Việc áp dụng ISO 39001:2012 (quản lý an toàn giao thông) và ISO 45001:2018 (an toàn lao động) giúp doanh nghiệp thực thi tốt yêu cầu này. Xem thêm tại: https://vbpl.vn/TW/Pages/vbpq-luocdo.aspx?ItemID=12333 - Luật Thương mại số 36/2005/QH11
Điều chỉnh hoạt động dịch vụ logistics và vận tải, trong đó nhấn mạnh yêu cầu về hợp đồng, chất lượng dịch vụ và trách nhiệm bồi thường. ISO 9001:2015 là tiêu chuẩn phù hợp để kiểm soát và nâng cao chất lượng dịch vụ vận tải. Xem thêm: https://vanban.chinhphu.vn/default.aspx?pageid=27160&docid=14765 - Luật Bảo vệ môi trường số 72/2020/QH14
Các hoạt động logistics – vận tải (đặc biệt là vận chuyển hàng nguy hiểm, vận tải xuyên biên giới) phải kiểm soát khí thải, tiếng ồn, chất thải rắn. Việc áp dụng ISO 14001:2015 giúp doanh nghiệp đáp ứng nghĩa vụ bảo vệ môi trường theo đúng luật định. Xem thêm: https://vanban.chinhphu.vn/?pageid=27160&docid=202613 - Nghị định số 10/2020/NĐ-CP về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng xe ô tô
Quy định rõ điều kiện về phương tiện, nhân sự, trách nhiệm đảm bảo an toàn, bảo trì – bảo dưỡng định kỳ. Các nội dung này được tích hợp trong nhiều điều khoản của ISO 9001, ISO 45001 và ISO 39001. Xem thêm: https://vanban.chinhphu.vn/?pageid=27160&docid=198859 - Quyết định số 200/QĐ-TTg năm 2017 về Kế hoạch hành động nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển dịch vụ logistics đến năm 2025
Khuyến khích doanh nghiệp logistics áp dụng công nghệ và tiêu chuẩn quốc tế (trong đó có ISO) nhằm tăng hiệu quả, minh bạch và hội nhập quốc tế. Xem thêm: https://vanban.chinhphu.vn/?pageid=27160&docid=188271 - Các yêu cầu từ khách hàng, đối tác và thị trường xuất khẩu
Nhiều đối tác FDI, doanh nghiệp nước ngoài, hay các nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới yêu cầu đơn vị vận tải, logistics có hệ thống quản lý đạt chứng nhận ISO như điều kiện hợp tác.
