Grasp là gì? Tìm hiểu về hệ thống đánh giá Trách nhiệm xã hội của GLOBAL GAP

Grasp là một hệ thống hay có thể coi là một module trong hệ thống tiêu chuẩn GLOBAL GAP ( Tiêu chuẩn quốc tế về thực hành nông nghiệp tốt).GRASP chính một công cụ quản lý xã hội cấp trang trại dành cho chuỗi cung ứng toàn cầu. Công cụ này bao gồm bốn chủ đề chính về trách nhiệm xã hội: tiếng nói của người lao động, thông tin về quyền con người và quyền lao động, các chỉ số về quyền con người và quyền lao động, và bảo vệ trẻ em và lao động trẻ. Vậy nội dung của Grasp là gì và tiêu chí này có bắt buộc hay không?

Grasp là gì?

Grasp được hiểu là một chương trình, hệ thống, module bổ sung thuộc Hệ thống tiêu chuẩn GLOBAL GAP. Grasp bao gồm các yêu cầu về các hoạt động xã hội tại trang trại nông nghiệp. NHư các vấn đề liên quan tới sức khỏe, sự an toàn và phúc lợi của người lao động. 

Dựa trên các nguyên tắc và tiêu chí (P&C) của IFA liên quan đến sức khỏe và sự an toàn của người lao động, đồng thời đề cập đến các chủ đề như lao động và quyền con người, đại diện cho người lao động và bảo vệ trẻ em và lao động trẻ, GRASP là một danh sách kiểm tra đánh giá đơn giản nhưng mạnh mẽ mà người sản xuất có thể sử dụng để đánh giá, cải thiện và chứng minh các hoạt động xã hội có trách nhiệm của họ.

Grasp có phải tiêu chuẩn bắt buộc không?

Grasp là một chương trình tự nguyện thuộc hệ thống tiêu chuẩn GLOBAL GAP, nó không bắt buộc (add on). Mặc dù vậy một vài nhà cung cấp hoặc nhà bán lẻ có thể lựa chọn nó là một tiêu chuẩn bắt buộc nhằm nâng cao chất lượng và uy tín của họ. 

Ví dụ: Một hợp tác xã trồng rau đạt chứng nhận GLOBALG.A.P. để xuất khẩu sang EU.

Nếu khách hàng yêu cầu minh chứng về điều kiện làm việc, quyền lợi người lao động, thì hợp tác xã đó cần thêm đánh giá GRASP.

Phiên bản mới nhất của GRASP là gì

Hiện tại, phiên bản mới nhất của hệ thống đánh giá trách nhiệm xã hội GRASP là GRASP v2, đã chính thức được áp dụng từ ngày 1/1/2024. Phiên bản này được triển khai đồng bộ với tiêu chuẩn GLOBALG.A.P. IFA v6 Smart, và trở thành lựa chọn bắt buộc nếu doanh nghiệp áp dụng bộ tiêu chuẩn mới. Trước đó, GRASP vẫn sử dụng phiên bản v1.3‑1‑i, tuy nhiên đây chỉ là bản chuyển tiếp dùng kèm với IFA v5.4‑1‑GFS và sẽ dần được thay thế hoàn toàn bởi GRASP v2 trong thời gian tới.

Phiên bản mới nhất có gì đặc biệt?

• Tăng cường bảo vệ quyền lợi người lao động, đặc biệt là các nhóm lao động dễ bị tổn thương như lao động thời vụ, bán thời gian, thuê ngoài.

• Các tiêu chí nhân quyền được nâng tầm nghiêm ngặt hơn, trong đó một số tiêu chí được xếp vào nhóm “không khoan nhượng” – nghĩa là nếu vi phạm sẽ không được cấp chứng nhận.

• Bổ sung yêu cầu về việc quản lý và xác minh lao động thuê ngoài, tài liệu hướng dẫn riêng cho nội dung này sẽ chính thức có hiệu lực từ tháng 8/2024.

• Phạm vi áp dụng linh hoạt hơn: GRASP v2 có thể được triển khai tại bất kỳ quốc gia nào, kể cả khi quốc gia đó chưa có tài liệu hướng dẫn quốc gia được phê duyệt. Trong trường hợp đó, doanh nghiệp cần chủ động nộp kế hoạch phát triển hướng dẫn địa phương để được xem xét.

Phạm vi áp dụng của GRASP

• GRASP được đánh giá kết hợp với các tiêu chuẩn sản xuất nông nghiệp chính của GLOBALG.A.P. hoặc các chương trình tương đương đã được công nhận (benchmarked schemes hoặc AMC).

• GRASP có thể được đánh giá tại bất kỳ quốc gia nào, kể cả ở những nơi chưa có tài liệu hướng dẫn quốc gia (National Interpretation Guideline – NIG) được GLOBALG.A.P. phê duyệt.

• Trong trường hợp quốc gia chưa có NIG, tổ chức/cá nhân muốn áp dụng GRASP cần nộp kế hoạch phát triển hướng dẫn quốc gia cho Ban thư ký GLOBALG.A.P. để xem xét và chấp thuận.

Ưu điểm của việc đánh giá Grasp là gì?

Mặc dù đây không phải tiêu chuẩn tự nguyện nhưng Grasp có rất nhiều ưu điểm nếu doanh nghiệp tuân thủ và áp dụng theo yêu cầu của chương trình này. Một số ưu điểm nổi bật có thể kể tới: 

• Cải thiện hệ thống quản lý xã hội của việc khai thác nó.
• Củng cố quyền của người lao động và nâng cao ý thức trách nhiệm của họ đối với tình trạng bóc lột.
• Giảm chi phí luân chuyển lao động vì nó giúp giữ chân những người lao động giỏi và có tay nghề cao.
• Giảm chi phí do tai nạn và hư hỏng vì nó giúp giao tiếp rõ ràng.
• Tạo ra môi trường làm việc tích cực bằng cách thiết lập các điều kiện và nhiệm vụ rõ ràng hơn.
• Khuyến khích sự tham gia của người lao động và giúp bạn đổi mới.
• Thể hiện cam kết của bạn đối với trách nhiệm xã hội.
• Nâng cao vị thế của bạn trong mắt nhà cung cấp và người mua.
• Có thể thực hiện kết hợp với đánh giá GLOBALG.AP, do đó chi phí bổ sung là rất nhỏ.

Nội dung cơ bản của Grasp

GRASP bao quát một loạt các thách thức xã hội mà các trang trại nông nghiệp trên thế giới đang đối mặt. Cách tiếp cận xây dựng tiêu chí của GRASP nhằm đảm bảo hệ thống đánh giá này luôn vững chắc, thực tế và tiết kiệm chi phí cho nhà sản xuất, đồng thời đáp ứng những yêu cầu ngày càng cao từ phía khách hàng. Các chủ đề trọng tâm trong phiên bản GRASP v2 bao gồm:

Quyền của người lao động

• Quyền tự do liên kết và đại diện
• Cơ chế đại diện cho người lao động
• Quy trình khiếu nại

Chính sách về quyền con người và lao động

• Chính sách về quyền con người của nhà sản xuất
• Tiếp cận thông tin về luật lao động
• Các quy trình kỷ luật

Chỉ báo về quyền con người và điều kiện lao động

• Hợp đồng và điều kiện làm việc
• Thanh toán, tiền lương
• Hệ thống chấm công và giờ làm việc
• Các dấu hiệu của lao động cưỡng bức

Bảo vệ trẻ em và lao động trẻ tuổi

• Tuổi làm việc tối thiểu, lao động trẻ em và người lao động chưa thành niên
• Độ tuổi đi học bắt buộc và quyền tiếp cận giáo dục

Mức lương tối thiểu

Phiếu lương thể hiện số lượng thời gian làm việc (bao gồm cả OT) hoặc số tiền doanh số và tiền lương (ít nhất là mức lương tiếu thiểu) mà người lao động được trả

Hợp đồng & điều kiện làm việc

Công nhân được ký hợp đồng rõ ràng về thời gian, vị trí, quyền lợi.

Quyền tự do liên kết & đại diện 

Lao động được quyền thành lập hoặc tham gia tổ chức đại diện mà không bị cản trở.

Tiếp cận thông tin lao động 

Người lao động được cung cấp và hiểu rõ luật lao động liên quan.

Quy trình kỷ luật 

Các quy định kỷ luật phải đúng pháp luật, minh bạch và công bằng.

Hợp đồng & điều kiện làm việc 

Công nhân được ký hợp đồng rõ ràng về thời gian, vị trí, quyền lợi.

Chế độ thanh toán & lương 

Trả lương đúng hạn, đủ, không thấp hơn tối thiểu theo quy định.

Ngoài ra, nếu hệ thống quản lý chất lượng (QMS) đã được áp dụng tại cơ sở, GRASP cũng sẽ tiến hành đánh giá thêm phần này.

Các cấp độ của GRASP

Trong đánh giá GRASP (GlobalG.A.P. Risk Assessment on Social Practice),sẽ không có chứng nhận mà biểu thị bằng các cấp độ tuân thủ. Các cấp độ này giúp thể hiện mức độ mà một trang trại/doanh nghiệp đáp ứng các yêu cầu về trách nhiệm xã hội.

Tuân thủ đầy đủ

• Trang trại/doanh nghiệp đáp ứng tất cả điểm kiểm soát (Control Points) bắt buộc.

• Không có vi phạm nào đáng kể liên quan đến quyền lao động, điều kiện làm việc, hay các yêu cầu xã hội khác.

• Đây là cấp độ cao nhất, thể hiện mức độ cam kết xã hội mạnh mẽ và đáng tin cậy.

Ví dụ: Có hợp đồng rõ ràng cho người lao động, có cơ chế khiếu nại, bảng lương minh bạch, không có lao động dưới tuổi quy định…

Tuân thủ một phần

• Đáp ứng một phần các yêu cầu GRASP, một số điểm kiểm soát còn thiếu, sai sót nhẹ hoặc chưa được thực hiện đầy đủ.

• Trang trại/doanh nghiệp cần cải thiện trong lần đánh giá tiếp theo.

Ví dụ: Có hợp đồng lao động nhưng chưa đủ tất cả nhân sự, có quy trình khiếu nại nhưng người lao động chưa được phổ biến rõ ràng.

Không tuân thủ

• Không đáp ứng được các điểm kiểm soát quan trọng của GRASP.

• Có thể có các dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng như:

  • Lao động cưỡng bức

  • Trẻ em lao động dưới tuổi

  • Không có giấy tờ chứng minh quyền lợi lao động

• Kết quả này sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến uy tín và khả năng hợp tác với các khách hàng quốc tế.

Ví dụ: Không có hợp đồng, tiền lương không được ghi chép, không có hệ thống ghi nhận thời gian làm việc.

• Mỗi Control Point (điểm kiểm soát) sẽ được đánh giá là Đạt – Không đạt – Không áp dụng.

• Nếu một điểm kiểm soát trọng yếu (như về lao động trẻ em hoặc cưỡng bức) bị đánh giá “Không đạt”, toàn bộ đánh giá GRASP có thể bị xem là Không tuân thủ.

• GRASP không cấp chứng chỉ riêng, nhưng kết quả đánh giá được thể hiện trên hệ thống GLOBALG.A.P. và là điều kiện tham khảo quan trọng cho các nhà nhập khẩu, siêu thị, và đối tác.

Làm thế nào để đạt tiêu chuẩn GRASP?

Để đạt được tiêu chí GRASP (GlobalG.A.P. Risk Assessment on Social Practice) hay được đánh giá theo GRASP, doanh nghiệp hoặc trang trại cần trải qua một quy trình chuẩn bị và kiểm tra cụ thể. GRASP không phải là một chứng nhận độc lập, mà là một module bổ sung đi kèm với tiêu chuẩn chính như:

• GLOBALG.A.P. IFA (Integrated Farm Assurance)

• Hoặc các bộ tiêu chuẩn tương đương đã được GLOBALG.A.P. công nhận